Adına Meydanlar Düzenlenen Şair; Adam Mickiewicz
Şubat 14, 2024Eskişehir’de Masal Şatosu; Gizemli Bir Yolculuk
Şubat 14, 2024
Eskişehir Bilim Deney Merkezi
Sabancı Uzay Evi
“Bu tesisi, çocuklarımızı erken yaşlarda bilim ve fen kuralları ile tanıştırmak için kurduk.
İnanıyoruz ki, onlara yapılan yatırım en verimli yatırımdır.
Gelecek Eskişehir’den geçecek.”
Prof. Dr. Yılmaz Büyükerşen
Eskişehir Büyükşehir Belediye Başkanı
Çocuklarla dinozor sesleri dinlemek
3 yaşında bir çocuğun şaşkınlık içerisinde dinozorların seslerini dinleyebilme imkânı bulduğu bir yer burası. Biyoloji bölümünde okuyan genç görevli arkadaşın anlatımıyla önce onlara dair yeterlice bir bilgi edinip sonrasında o 3 yaşındaki çocukla aynı şaşkınlığı yaşayarak milyonlarca yıl evvel gezegene talihsizce veda etmek zorunda kalmış bu canlıların seslerini dinledik.
Hani çocuklar ellerinden telefonları bırakmazlardı!
Açıkça itiraf etmeliyim ki ben tüm gezi boyunca birçoğunu bildiğim birçoğuyla yeni tanıştığım onca bilimsel bilgi ya da deneye rağmen daha çok çocukları izledim. Çok fazla çocuk vardı ve bazıları ailelerinin bilgilendirmesiyle, bazıları birbirlerini yönlendirerek, bazılarıysa sadece deneyerek ”bilim” yaptılar. Aklımdan şöyle bir şey geçti o sıra; hani bu çocuklar telefonları, Ipad’leri, notebook’ları ellerinden düşürmüyorlardı? Hani bu çocuklar sanal dünyaya bağımlı bir nesil olmak yolundalardı?
Samimiyetle söyleyebilirim ki bazılarının tek derdinin çocuklarının adımbaşı fotoğrafını çekmek olması dışında bu alan içinde çocuklar tamamen hürdüler ve hiçbiri de teknolojinin ya da sanal dünyanın esiri falan değildiler. Şaşkınlık içerisinde hem de yalnızca okuyarak, dinleyerek değil belki de ilk kez(muhtemelen ilk kez) ”deneyerek” her biri gerçek dünyaya ve onun temel prensiplerine ait bilim çalışmalarıyla tanıştılar. Şimdi sizce o çocuklar o telefonları ellerine aldıklarında ve karşılarında hemen her şeyi yanıtlayan bir ekran olduğunda ona hangi soruları sorarlar? Bu gezinin öncesinde sorulanlarla, sonrasında sorulanlar bir olabilir mi sizce?
Pek çoğuna dair internette bile aklınızın içinde canlandırabileceğiniz kadar basit, net açıklamalar okuyamayabilir ya da videolar izleyemeyebilirsiniz. Fakat burada her şey çocukların anlayabileceği seviyeyle sınırlandırılmış. Bunun ne demek olduğu çok açık;
”Gelecek Eskişehir’den geçecek.”
Eskişehir Bilim Deney Merkezinde Neler Var
Her zaman her birini çalışır vaziyette bulmak zor olsa da(sürekli bakım isteyen ve ciddiyetle ilgilenilmesi gerek bazıları var) deneyimleme imkânı bulacağınız çalışmalar kabaca şöyle;
SES DENEYLERİ; Fısıldayan küre, Sesli borular, İletişim boruları
BASINÇ DENEYLERİ; Hava basıncının oluşturulması (Davul ve pullar ile), Bernoulli topu, Kalp davulu, Galileo prensibi (Yerçekimine havanın etkisi), Sıcak hava balonu
YERYÜZÜ DENEYLERİ; Dalga oluşması, Tsunami oluşumu, Deprem simülatörü
EL BECERİSİ VE DİKKAT; El becerisi ve dikkat, Mekanik illüzyonlar (Bir hayvanın bisikletliyi kovalaması, satranç tahtası şeklindeki görüntüde çizgilerin eğilmesi), Mekanik çarklar kullanılarak illüzyon aletleri (2 adet), Bisiklet kullanan iskelet
GÖSTERİ; Magdeburg topları ve vakum düzeneği, Programlanabilir Robot, Robot, Van De Graaf, Tren (Maglev), Vakumda Zil
OPTİK DENEYLERİ; Sulu prizma, Suda ışığın kırılması, Praksinoskop, Sanal görüntü oluşturulması, Uçuran ayna, Çiz çizebiliyorsan, Dipsiz kuyu, Kesik aynalar, 3D Miroscope, 3D kartlar
DENGE-MEKANİK DENEYLERİ; Dişli çarkların kombinasyonu, Halat üzerinde bisiklet kullanılması, Dikdörtgen (kare) tekerlekli bisiklet, Tırmanan koni, Palanga sistemini anlatan düzenek, Pendulum, Jireskop.
Bir çocuğun öncesinde yalnızca ismini duyduğu, daha çok ürkütücü görsellerini gördüğü tsunami, deprem, hortum, girdap gibi doğa olaylarını, bazılarını tek tuşla deneyimleyebildiği bazılarını ise görevlilerin anlatımlarıyla detaylıca öğrenebildiği genişçe bir alan burası.
Hangi gezegende kaç kilosun?
Mesela bir tartı var ve karşınızda birçok ekran, her ekranda farklı bir uzay kütlesi ve siz bu tartıya çıktığınızda dünyadaki ağırlığınıza karşılık hangi gezegende ne kadar ağırlığa sahip olduğunuz yansıyor ekrana. Ve siz ilk kez ayda neden öyle yüründüğünü, şayet plütona gitseniz nasıl uçacağınızı ya da güneşte -tabi sıcaklığın problem olmayacağı bir şartta- nasıl yerden kalkamayacağınızı anlayacaksınız.
Sabancı Uzay Evi
Bugün bile hâlâ cehaleti yaymayı temel amaç kabul etmiş bazılarınca sıklıkla vurgulanan dünyanın şekli ve hareketi meselesi bile gözlerinizin önünde çözüme kavuşabiliyor. İşte ”UZAYEVİ” tam da bu noktada devreye giriyor.
Burası yatar vaziyette tavana baktığınız ve tavanın aniden gökyüzüne dönüştüğü sonra da kendinizi birden bire uzayın derinliklerine doğru bir yolculuk içinde bulduğunuz, yıldızlara, karadeliklere, güneşe, mesafelere, büyüklüklere, evrenin geçmişine dair aklınızda ne soru varsa cevabını bulabileceğiniz bilimin ve teknolojinin zirvesi bir salon.
Zaten salona çıkış için alt katta bulunan iki merdivenin devamına Einstein ve Hawking heykelleri koymaları daha başlangıçtan nasıl bir şeylerle karşılaşacağınız konusunda güçlü hayaller kurdurabiliyor sizlere. Tabi yine çocuk faktörü çok önemli. Çünkü hepimiz biliriz ki çocuklar genellikle sus deyince susmazlar. Fakat görevli astronom arkadaşın küçüklere nezaket ve akıl dolu yaklaşımı sayesinde çocuklar sus demeye ihtiyaç kalmadan sustular.
Tavanda uzay vardı zaten, zifiri karanlık içinde binlerce yıldız belirdi, bir süpernova patlaması gerçekleşti ve o muazzam boşlukta bir hiç olduğumuz alenen görüldü. Çocuk olsun genç olsun ihtiyar olsun, o heyecanı kaldırabilecek kalbe, o muazzam görseli idrak edecek akla sahip hiçkimse bu manzara karşısında tek kelime edemezdi zaten.
Ve bu muazzam gösteri çok ucuzdu. Zaten Eskişehir’de genel anlamda kültür-sanat faaliyetleri(hatta bazıları o kadar ucuz ki özellikle İstanbul’dan gelenler kendilerini kötü hissedebilirler) çok ucuzlar. Hepinizin malumudur ki özellikle çocuklara yönelik aktiviteler aslında pekte ucuz olmazlar. Çünkü çocuk için deyip ödersiniz o parayı, çocuk yalnız giremez siz de girersiniz, çocuk bu, ister girersiniz, okuldan ödev verirler girersiniz, eşiniz al şu çocuğu biraz nefes alayım der girersiniz:) fakat mutlaka çocuğunuz için parayı ikinci plana atıp onun mutluluğunu görmek istersiniz. İşte Eskişehir’de bu hadisenin hiçte öyle dramatik bir yanı yok. Öğrenci 5 lira Tam 10 lira!(2018 fiyatları)
Bir sinema biletine İstanbul’da yaşayan biri olarak bir servet ödendiğini düşünen biriyken, burası benim kendimi daha da kötü hissetmeme sebep oldu açıkçası:)
Eskişehir ve onun kültür-sanat alanındaki farklı yaklaşımlarına dair daha çok konuşacağız fakat şimdilik Bilim Deney Merkezi’nin giriş katında gezerken gözüme çarpan, panoya asılı küçük not kağıtlarından biriyle bitirmek istiyorum sohbeti. Herkes aklına geleni yazmış, pek çoğunu okudum ve beğendim.
Özellikle üniversitelilerin mizahı yine güldürdü yüzümü fakat biri her ne kadar gırgırla yazılmış olsa da sahiden ”keşke” dedirtti bana.
”Yılmaz Büyükerşen klonlanıp, bütün ülkeye dağıtılsın!!!”
Sanıyorum çözüm sahiden böyle bir şeyde…
Giriş Ücretleri
Eskişehir Bilim Deney Merkezi Giriş Ücretleri : Tam 10 TL Öğrenci 5 TL
Sabancı Uzay Evi Giriş Ücretleri : Tam 10 TL Öğrenci 5 TL
sehrinhikayesi@gmail.com
