Montgolfier Kardeşler

Balonla İlk Uçan İnsanlar

İcarus

Icarus, belki de yalnızca biraz daha yüksekten uçmak istiyordu, biraz daha yukarıda olmak, biraz daha küçük görmek aşağıdakileri ya da sadece babası Daedalus’a ondan daha iyi uçabildiğini göstermek istiyordu. Fakat ne yazık ki Yunan mitolojisine ait bu iki karakterin öyküsü, Icarus’un babasının uyarılarına rağmen güneşe yaklaşması ve kanatlarındaki bal mumunun erimesi sonucu düşüp ölmesiyle sonlanır.

Daha sonra pek çok resme de konu olan bu mitoloji kahramanları, fakat özellikle de Icarus her ne kadar doyasıya uçmak konusunda başarısız olmuş olsa da, aynı hissi ölüm pahasına yaşamak isteyen yüzlercesine ilham olmayı başarmıştır.

Uçmak Eylemi ve Leonardo Da Vinci

Uçmak eyleminin ilk insandan beri hemen herkesin hayallerinde bir yeri olmuştur şüphesiz. Fakat bazıları yalnızca hayallerde kalmasıyla yetinmezler. Hatta bazen bu onların ellerinde değildir. Akıllarında belki de milyon kez gerçekleştirdikleri, bu efsanelerin ve masalların vaz geçilmez unsuru hakkında ciddi çalışmalarda bulunurlar. Onlardan biri de ismini ve yeteneklerini hemen herkesin bildiği fakat aklının içindekilere dair sanıyorum hâlâ sayısız bilinmeyenin olduğu, tarihin en önemli figürlerinden biri olan Leonardo Da Vinci’dir.

15.yy’a ve Bay Leonardo’ya ait olan bazı çizimler, onun bu uçma meselesine ne kadar kafayı takdığının kesin ispatıdır. Kayda geçen başarılı olmuş bir örneği olmasa da, en azından kuşların nasıl uçtuklarını incelemiş olması, mühendislik hesapları ve çizimleri ile geleceğin insanlarına büyük katkı sağlamıştır.

Hatta rivayetler arasında yakından tanıdığımız Hezârfen Ahmet Çelebi’nin de Da Vinci’nin çizimlerine ulaştığı ve kendi girişimlerinde bu çizimlerden yararlandığı anlatılır.

Montgolfier Kardeşler; İlk Sıcak Hava Balonu

18.yy’a gelindiğinde ise artık bu işin öyle kuş misali kanatla falan olmayacağı – tabi yapılan yüzlerce başarısız deneme sonrasında- anlaşılmış ve ilgililer başka yöntemler geliştirmeye başlamışlardır. O yıllarda havadan hafif olan cisimlerin uçabilecekleri biliniyor olsa da, ilk kez bu bilgiyle ve öncü niteliğinde bir sistemle başarılı olanlar meşhur Montgolfier (Joseph-Etienne) kardeşlerdir. Bu başarıyı tarihin ilk ‘sıcak hava balonu’nu üretmelerine borçluydular. Ayrıca bilimin parlamaya hazır zihinlerde nasıl bir kıvılcımken yangına dönüştüğünün kanıtı olan bu kardeşlerin, dahiyane fikirlerini geliştirme süreçleri de ilginçtir.

İki kardeş Fransa’nın Güneydoğusu’nda bulunan ve babalarına ait olan bir kağıt fabrikasında çalıştıkları sırada, -tesadüfen- ateşin belli bir miktar üzerine koyulan kağıdın yükselerek bacadan çıktığını gözlemlediler. İnanın bana benzeri şeyleri onlardan önce yaşayan yüzlerce insan olmuştur, hatta içinde bulunduğumuz çağda bile hâlen olmaktadır.

Fakat gerçek şu ki hiç kimse, gözlerinin önünde ateşe düşüp kül olmak yerine yükselerek uçmaya başlayan bir kağıda baktığında Montgolfier kardeşler kadar etkilenmemiş ve bu nedenle de benzeri bir başarıyı gösterememiştir.

Gel gelelim Montgolfier kardeşlerin tarih sahnesindeki yerleri ilk kez böylesine başarılı bir sistem geliştirmiş olsalar da, onun sayesinde -ilk kez- uçamamış olmaları sebebi ile biraz sönük kalmıştır. Daha şanslı olan bir başka parlak zihinli şahsiyet Jean François Pilatre De Rosier ise yere bağlı bir Montgolfier Balonu ile uçan ilk insan olarak başarıyı bir adım ileriye götürmüştür.

Artık insan uçmanın yolunu bulmuştu. Bundan sonra asıl mesele bu sistemi geliştirmekti. Sonraki süreç bu girişimlerle ve ardı ardına gelen devrimlerle geçirildi. Montgolfier kardeşlerin müthiş başlangıçlarının ve Jean François Pilatre’nin tarihe geçen uçuşunun ardından birkaç ay sonra yine bir Fransız olan Fizikçi Profesör Jacques Charles aynı sistemi havadan 14 kat hafif olan hidrojen ile çalıştırarak ve yaptığı uçma deneylerinde oldukça uzun mesafeler kat ederek(başlangıç için 24 km kadar) çıtayı bir anda yükseltmiştir.

Aradan henüz bir yüzyıl dahi geçmeden bu yeni buluş kısmen de olsa bir savaş silahına dönüşmüş olsa da, ulaşım gibi zamanın şartları düşünüldüğünde çok faydalı işlere de yaramıştır. Hatta aynı anda gökyüzünde onlarcasının birden bulunduğu bir görsel şölen olan balon yarışları, işin gelecekte ne boyutlara ulaşacağı açısından harikulade bir örnektir.

Pek çoğu bilmez ya, biraz olsun ilgililer Wright kardeşleri merak edebilir. Fakat onlar için henüz erken…

Oğuz Sarıtepe

İstanbul Tarihi ve Turistik yerler; Şehir İstanbul

Bizi Facebook adresimizden takip edin