KADIN ESERLERİ KÜTÜPHANESİ VE
BİLGİ ESERLERİ VAKFI

Bu yazımızda, İstanbul’un en eski semtlerinden Fener’de, vapur iskelesinin karşısında yer alan Türkiye’nin ilk ve tek Kadın Eserleri Kütüphanesine ziyaretimizi gerçekleştiriyoruz.
Tarih boyunca kadının adı üretici ve yaratıcı kimliği bir bilinmezlik içerisinde kalmış ötekileştirilmiş, görmezden gelinmiştir. Kadının bu görünmezliğinden sıyrılarak toplum içerisinde yaşayan bir birey olarak verdiği mücadele ve dayanışmanın önemini gözler önüne seren belgelerin yer aldığı çok önemli bir merkezdir.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin restore ettiği yapı Bizans döneminden bu yana varlığını sürdürmektedir. Kütüphane kurulduğu zamandan bugüne Cengiz Bektaş tarafından tasarlanan ve yeniden işlevlendirilen yapı, 1992’de Ulusal Mimarlık Ödülleri Yapı Dalı “Koruma Yaşatma” Başarı Ödülü’nü kazanmıştır. Kütüphanede kadının kimliğine dair kitap, makale, tez ve kişisel arşiv çalışmaları yer almakta ve 1990 yılından bu yana 28 yıldır çalışmalarını sürdürmektedir.

Sanatla başlayan bir yolculuk

Kadın faaliyetleri üzerine yapılan araştırmaları desteklemek amacıyla kurulmuş Türkiye’nin ilk kadın kütüphanesi ilk yıllarda sanatla ilgili balat semtindeki kadınlara eğitim veren bir merkezdi ve 10 yıl boyunca faaliyetlerini bu şekilde devam ettirdi. Ancak sonradan fiziksel olarak mekan yeterli gelmediğinden araştırma merkezine dönüşmüştür.

Belge Yoksa, Tarihte Yok..

Kadın Eserleri Kütüphanesi kuruluş amacı içerisinde, kadınlara ait özel yaşamla ilgili kaynakları elde etmek için özel bir çaba gösteriliyor. Belgeler saptanıyor, ve kayda geçiriliyor. Kitaplar, süreli yayınlar, kişisel arşivler, kadın örgütleri, ve kampanya kayıtları, sanat eserleri, biyografiler, filmler, afişler, efemera vb. hiçbir yerde rastlanmayacak önemli bilgiler mevcuttur. 1843 yılına kadar giden belgelere sahip kütüphanede, İlk Türk Hemşire Safiye Hüseyin Elbi’nin pasaportu mevcuttur. Bu değerli Türk kadını Avrupa’da eğitim görmüştür. O dönemler zor zamanlar savaş yılları.. Cephe gerisinde hemşireye duyulan ihtiyaç oldukça fazla -idi. Hemşirelik Kırım Savaşı ile dünyada önemli bir ihtiyaç oldu. O dönemde I. Dünya savaşı sürerken Safiye Hüseyin Elbi Kızılay Hemşiresi olarak Balkan harbinde gönüllü çalışmıştır. Çanakkale’de hastaneye çevrilen Reşat Paşa vapurunda görev almıştır. Pek çok önemli hizmetler vermiş bu fedakar Türk kadını 1921’den beri her sene verilen Florance Nighthingale Madalyasını kazanan ilk ve tek Türk kadınıdır.

Kadın Eserleri Kütüphanesini ziyaret etmek bir ayrıcalık..

Neden diye soruyoruz..? Herşey merakla başlar ve merak etmenin o dayanılmaz arzusuyla araştırmaya başlıyoruz. İnsanı farklı dünyalara götüren merak keşfetmeyi sağlar. Ve giderek yaklaşırız, bilgiye eriştikçe ve öğrendikçe mutlu oluruz. Hiçbir yerde bulunmayacak zenginlikte bir arşive sahip olan bu kütüphane, tarihte kadının önem ve ağırlığını hissettiren daha pek çok değerli kadınımızın, özel araştırmalar sonucunda insanlığa kattıklarını belgelemiş, arşivde yerini almıştır.

İlk kadın roman yazarı olarak bilinen Fatma Aliye’den de önce roman yazmış olan Zafer Hanım’ın “Aşk-ı Vatan” romanı da yer alıyor. Arşivde daha pek çoğu değerli kadınımızın eserleri mevcuttur.

Bina ilk açıldığında raflarında sadece 100 kitap bulunan kütüphanede şimdi koleksiyonda yer alan 13 binden fazla kadın konulu kitap bulunmaktadır. Yabancı dilde ki kadın konulu dergiler 134 başlık altında toplanmış, 5000’in üzerinde yabancı dilde makale arşivlenmiştir. Kütüphanenin arşiv bölümünde 57’si özel arşiv 10.000 belge bulunmaktadır.
Kitap, sürekli yayınlar, yabancı dile çevrilmiş 6865 makale, Tez, Efemera, Gazete Kupür, Görsel işitsel, 1980 sonrası kadın hareketlerinin, toplantıları, eylemlerini içeren dialar, Kartpostal, Kadın Sanatçılar, Kadın Yazarlar, Dergi ve gazetelerden kesilmiş 800 kadın yazara ait 11.300 belge, 276 nadir eser, Özel arşivler, Sanat eserleri, Kadın örgütleri ve örgütlenmeleri koleksiyonu, Afiş Koleksiyonu, Sözlü Tarih Koleksiyonu kütüphanede yeralmaktadır.

Değerli okurlar, Geçmişin ve geleceğin yolunu aydınlatan, bu özel kütüphaneyi ziyaret ederek gizli kalmış hayatları incelemenin bir ayrıcalık olduğuna, kütüphaneyi ziyaret etmenizin size bilgi ve kültür anlamında katkı sağlayacağına içtenlikle inanıyorum.. Hafta içi hergün 09:00 – 18:00 arası ücretsiz gezebilir, koleksiyon ve arşivle ilgili her türlü bilgiye ulaşabilirsiniz. www.kadineserleri.org

Yazarımıza ait diğer yazılara ulaşmak için lütfen tıklayınız; Ece DELİORMAN

Anasayfaya ulaşmak için tıklayınız

Bizi Facebook adresimizden takip edin